Cafodd gweddw y mawr Luciano Pavarotti gyrhaeddiad ffanffer yn Llangollen ddydd Gwener pan y wells am y tro cyntaf â’n heisteddfod eiconig.
Ac mae Nicoletta Mantovani yn dweud iddi grio pan glywodd Gôr Meibion byd-enwog Froncysyllte yn ei serenadu â chân Gymreig mor arbennig i’w diweddar ŵr pan adawodd orsaf Corwen ar fwrdd trên stêm hen ffasiwn ar ei ffordd i Langollen.
Ar ôl teithio ar hyd y rheilffordd dreftadaeth, cafodd ei chyfarch ar y platfform gan gôr Eidalaidd a gwyliodd grŵp dawns o Fwlgaria yn mynd trwy eu camau chwaethus.
Yna cerddodd i fan gwylio ger maes yr Eisteddfod lle cafodd olygfa glir o gerflun sialc trawiadol 60 metr o’r Maestro mewn llais llawn sy’n addurno bryn yn edrych dros y dref.
Teithiodd Nicoletta Mantovani, a oedd yn briod â’r canwr chwedlonol hyd at ei farwolaeth yn 2007, o’i chartref yn yr Eidal i ddathlu tair carreg filltir bwysig yng nghysylltiad agos y Maestro â’r eisteddfod.
Dim ond 19 oed oedd Pavarotti ac yn athro dan hyfforddiant pan ddaeth i Langollen ym 1955 gyda’i dad, Fernando, fel rhan o Gorawd Rossini, gyda’u côr o’u dinas enedigol Modena. Dychwelodd fel seren fyd-eang ym 1995 i berfformio cyngerdd a werthodd bob tocyn. Eleni fyddai hefyd wedi bod ei ei penblwydd 90 oed. .
Ddydd Sadwrn, bydd hi ar lwyfan y Pafiliwn byd-enwog i gyflwyno Tlws Pavarotti, a enwyd er anrhydedd i’w diweddar ŵr, i enillwyr Cystadleuaeth Côr y Byd ochr yn ochr â Chadeirydd yr ŵyl John Gambles a’r Cyfarwyddwr Artistig Dave Danford.
Mewn llwyddiant arall i’r ŵyl, nos Sul bydd Nicoletta yn trosglwyddo Tlws Pendine i enillydd cystadleuaeth Llais Rhyngwladol y Dyfodol, gan rannu’r cyflwyniad gyda Mario a Gill Kreft, perchnogion sefydliad gofal Parc Pendine sy’n caru’r celfyddydau ac sy’n noddi’r wobr unwaith eto, a megaseren arall o fyd yr opera, Syr Bryn Terfel.
Ddydd Gwener, gwnaeth Nicoletta ei hymweliad cyntaf â Llangollen a’i Heisteddfod, gan gychwyn ar y trên o orsaf Corwen.
Cafodd ei hanfon ar ei ffordd i gyfeiliant caneuon gan Gôr Meibion Froncysyllte, a oedd yn cynnwys We’ll Keep a Welcome in the Hillside, a oedd yn briodol yn cynnwys, yn yr un modd, We’ll Keep a Welcome in the Hillside, a oedd yn dwlu ar Pavarotti.
Ar ôl taith trwy Ddyffryn Dyfrdwy heulog, stemiodd y trên i orsaf Llangollen i gael ei diddanu gan ddau grŵp rhyngwladol a oedd yn cystadlu yn yr ŵyl – côr CRUC o Cagliari yn yr Eidal a’r Folklore Dance Formation o Fwlgaria – y ddau yn eu gwisgoedd cenedlaethol lliwgar.
Ar ôl taith gerdded fer drwy faes yr eisteddfod – wedi’i hamgylchynu gan ffotograffwyr a chriwiau teledu – cerddodd Nicoletta i fyny llwybr Bryn yr Asen i bwynt lle’r oedd ganddi olygfa ysblennydd o gerflun Pavarotti wedi’i ysgythru ar ochr y bryn, yn darlunio Pavarotti yn ei anterth ac wedi’i drefnu gan ei gwmni recordio Decca.
Yn ddiweddarach roedd amser i gadeirydd yr Eisteddfod, John Gambles, roi taith dywys iddi o amgylch maes prysur yr ŵyl lle cyfarfu â nifer o wirfoddolwyr a mwynhau gweld arddangosfa arbennig o gysylltiad hir Pavarotti â’r eisteddfod a baratowyd gan bwyllgor yr archif.
Llofnododd lyfr ymwelwyr hefyd a dangoswyd rhaglen wreiddiol iddi o eisteddfod 1955 lle cystadlodd y Maestro gyda’i gôr ac a daniodd ei gariad gydol oes â’r ŵyl.
Dywedodd Nicoletta: “Roedd fy nghyrhaeddiad yn anhygoel. Dyna’n union fel y dywedodd Luciano wrthyf pa mor gynnes a chyfeillgar yw pobl Cymru. Ac i glywed Côr y Fron yn perfformio – yn enwedig y gân groeso a oedd yn ffefryn ganddo – fe wnes i grio.
“Roedd teithio ar y trên hefyd yn arbennig iawn, gweld cefn gwlad a phan gyrhaeddon ni orsaf Llangollen, mwynheais y côr a’r dawnswyr a’n cyfarchodd. Roeddwn i’n adnabod un o’r caneuon a’i mimio.
“Yn yr eisteddfod, roedd yn wych cwrdd â’r gwirfoddolwyr sydd â brwdfrydedd dros yr hyn maen nhw’n ei wneud. Mae’n wirioneddol bwysig ac mor werthfawr i bobl o bob gwlad wahanol ddod at ei gilydd yn enw diwylliant a cherddoriaeth.”
Ychwanegodd Nicoletta: “Roeddwn i’n meddwl bod y cerflun ar ochr y bryn yn wych iawn ac mae’n dda ei fod yno i bobl weld rhywun a oedd mor gysylltiedig â’r ŵyl.
“Rwy’n edrych ymlaen yn fawr at wneud y cyflwyniadau ddydd Sadwrn a dydd Sul yn yr eisteddfod, a oedd yn fan cychwyn mor wych i yrfa Luciano.”
