Dau ddigwyddiad yn y dref, y ffair haf a’r Eisteddfod, yn tynnu sylw at yr hanes cyfoethog o waith gwirfoddol

Bydd dau ddigwyddiad ar yr un diwrnod y mis nesaf yn tynnu sylw at y traddodiad cyfoethog o wirfoddoli yn Llangollen, y dref ymwelwyr eiconig.

Tra bydd clybiau Rotari ac Olwyn Fewnol y dref yn cynnal eu ffair haf flynyddol mewn lleoliad prydferth sef Plas Newydd, ar brynhawn Sadwrn 11 Mehefin, bydd digwyddiad hefyd yn Neuadd y Dref i ddathlu mai eleni fydd y 70fed tro i’r Eisteddfod Gerddorol Ryngwladol gael ei llwyfannu yn Llangollen.

Dywedodd Mike Law o’r Rotari bod y ffair haf a’r Eisteddfod yn debyg i’w gilydd yn yr ystyr bod y ddwy’n dibynnu’n drwm ar wirfoddolwyr i fedru parhau’n llwyddiant.

Eglurodd Mike: “Bydd llawer o bobl o’r ardal, gan cynnwys fi fy hun, yn helpu efo’r ddau ddigwyddiad blynyddol mawr yma. Mae hynny’n dangos yr ysbryd gwych o wirfoddoli sy’n bodoli yn y dref, felly mae’n anhygoel cael y ddau ddigwyddiad ar yr un diwrnod.”

Mae’r Ffair Haf yn gallu honni bod bron yr un oed â’r Eisteddfod – gan iddi fod yn digwydd yn rheolaidd yn y dref am o leiaf y 50 mlynedd diwethaf.

Unwaith eto mae Clwb y Rotari wedi ymuno efo merched yr Olwyn Fewnol i gynnal y digwyddiad ym Mhlas Newydd, trwy drefniant gyda pherchennog yr ystad hanesyddol honno, sef Cyngor Sir Ddinbych. Mae Cadeirydd y Cyngor, Cynghorydd Ann Davies, ar ben y rhestr o westeion arbennig, ynghyd â Maer Llangollen, Cynghorydd Mike Adams.

Eleni, bydd Clwb Rotari Dyffryn Dyfrdwy, sydd newydd gael ei ffurfio, yn helpu gyda’r gwaith trefnu a chodi arian.

Mae’r Ffair Haf yn cael ei rhedeg fel rhan o’r rhaglen o wasanaeth i’r gymuned gan y tri chlwb, fel digwyddiad i’r dref, yn ogystal â bod yn un o’u digwyddiadau pwysicaf i godi arian. Bydd y gwaith paratoi’n cymryd rhan helaeth o’r flwyddyn.

Eleni bydd y Ffair Haf yn dechrau am 2yp, gan gynnig holl atyniadau ffair haf draddodiadol tref, ac efo pwyslais ar gyfraniad lleol a chymryd rhan mewn gweithgareddau.

Bydd Band Arian Llangollen yn darparu cerddoriaeth trwy’r prynhawn, a bydd hefyd Pwnsh a Jwdi a chonsuriwr i ddiddanu pobl, yn ogystal ag ymddangosiad gan westai arbennig, masgot Clwb Pêl-droed Wrecsam.

Bydd cystadleuaeth gelf i blant, ar gyfer ysgolion lleol, a llu o stondinau a gemau i geisio ennill gwobrau.

Bydd yr atyniadau eraill yn cynnwys sleid bownsio, raffl fawr efo gwobr gyntaf o £100, stondinau gan wahanol gymdeithasau a chyrff, stondinau melysion a hufen iâ, stondin flodau, a phaned o de efo lluniaeth a theisennau wedi’u gwneud gartref.

Members of Llangollen Rotary club and Inner wheel with representatives of Llangollen International Musical Eisteddfod.

Members of Llangollen Rotary club and Inner wheel with representatives of Llangollen International Musical Eisteddfod.

Nid fydd angen talu i ddod i mewn i dir Plas Newydd, ond does dim lle i barcio ar y cae, heblaw am ar gyfer rhai ceir wedi’u trefnu.

Dywedodd Mike Law o’r tîm Rotari sydd wedi helpu i drefnu’r ffair haf: “Os cawn ni brynhawn o dywydd braf rydan ni’n gobeithio cael hyd at 700 o bobl i ddod yno yn ystod y prynhawn.

“Bydd hefyd ddigon o amser i bobl alw yn Neuadd y Dref ar gyfer y digwyddiad arbennig sy’n cael ei gynnal gan dîm gwirfoddoli’r Eisteddfod. Mae fy ngwraig Enid a minnau wedi bod yn aelodau o hwnnw ers llawer o flynyddoedd.

“Mi wnaethon ni ddechrau rhoi llety i gystadleuwyr tramor pan oedden ni’n byw yn Rhiwabon, cyn symud i Langollen.

“Dros y blynyddoedd, rydw i wedi bod yn helpu tu ôl i’r llenni ac Enid wedi bod yn aelod o’r pwyllgor cerdd a llwyfannu, ac yn gadeirydd arno hyd at ddwy flynedd yn ôl.”

Enw’r digwyddiad yn Neuadd y Dref ar 11 Mehefin yw Llangollen 1947 ac mae’n digwydd ar yr un diwrnod y cynhaliwyd yr Eisteddfod gyntaf un, 70 mlynedd yn ôl – oedd tua mis yn gynharach yr adeg honno nag y mae hi’r blynyddoedd hyn.

Yn ystod y blynyddoedd cynnar, byddai’r Eisteddfod yn digwydd ar y cae chwarae ger Ysgol Dinas Brân ond roedd Seremoni’r Agoriad Swyddogol a’r cyngerdd yn Neuadd y Dref, ar 11 Mehefin 1947.

Dywedodd Rheolwr Gweithrediadau newydd yr Eisteddfod, Sian Eagar: “Mae hwn yn ddigwyddiad galw i mewn, o 10.30yb hyd tua 4yp, lle gall pobl ddod i mewn, cael coffi a chyfarfod tîm yr Eisteddfod, yn cynnwys llawer o’r gwirfoddolwyr, pobl y byddai’n amhosibl rhedeg yr Eisteddfod hebddynt.

“Byddwn yn dangos ffilmiau prin o’n harchifau, yn cynnwys darnau o flynyddoedd cynharaf yr Eisteddfod. Hefyd mae ein gwirfoddolwyr ni wedi dod â rhai eitemau hynod ddiddorol i mewn, a rhaglenni o’r ŵyl dros y blynyddoedd o’r gwahanol wledydd sydd wedi bod yn cymryd rhan.

“Bydd hefyd fanylion ar gael am y rhaglen ar gyfer Eisteddfod eleni, a chyfle i ennill tocynnau cyngerdd min nos yn gwbl ddi-dâl. Byddwn hefyd yn darparu gwybodaeth am wirfoddoli efo ni.

“Mae’n werth cofio bod un arall o ddigwyddiadau pwysig blynyddol Llangollen, sef y Ffair Haf, yn digwydd yn agos at Neuadd y Dref ac ar yr un diwrnod. Bydd llawer o’r bobl sy’n gwirfoddoli i ni hefyd yn gweithio i’r ŵyl honno, ac rydan ni’n gobeithio bydd gymaint ag y bo modd o bobl yn dod draw i fwynhau’r ddau ddigwyddiad gwych yma.”