Conswl Portiwgal yn creu cysylltiadau diwylliannol newydd gyda gŵyl eiconig

Mae arweinydd cymuned Portiwgeaidd yn Wrecsam wedi bod yn cynorthwyo i ailgynnau cysylltiadau diwylliannol rhwng Portiwgal ac Eisteddfod Gerddorol Ryngwladol Llangollen.

Roedd côr merched o Oporto ymysg y cystadleuwyr yn yr ŵyl gyntaf yn 1947.#

Wedyn, ddwy flynedd yn ôl, roedd côr o Bortiwgal yn un o uchafbwyntiau ffair haf hosbis yng nghanol tref Wrecsam. Cafodd aelodau’r côr eu llongyfarch gan Lywydd yr Eisteddfod, Terry Waite, a ddywedodd y byddai’n falch o weld mwy o gystadleuwyr ac ymwelwyr o’r wlad honno yn yr ŵyl.

Rhoddodd hynny syniad i Iolanda Banu, sy’n gynghorydd ar gyfer y gymuned o 2,000 o bobl Portiwgalaidd yn Wrecsam, ac fe arweiniodd at gynrychiolwyr allweddol o’r wlad honno’n derbyn gwahoddiad i ddod i’r 70ain Eisteddfod eleni.

Daeth dirprwyaeth o 11 o bobl, dan arweiniad Carlos de Souza Amaro, y Prif Gonswl o’i ganolfan ym Manceinion, a chael eu croesawu gan swyddogion yr ŵyl.

Roedd Iolanda Banu wedi dod i Wrecsam o Bortiwgal 15 mlynedd yn ôl, a bydd yn rhannu ei hamser rhwng bod yn gyfieithydd a gweithio i Gyngor Hil Cymru. Meddai Iolanda: “Yn 2014 cafodd un o’n corau prifysgol, Gestrintuna, o Gondomar ger Oporto, wahoddiad i berfformio yn ffair haf Nightingale House yn Sgwâr y Frenhines, Wrecsam.

“Roedd Terry Waite yn yr Eisteddfod ar yr adeg honno, a chafodd ef a Maer Wrecsam wahoddiad i ddod yno. Ar ôl gweld y côr aeth i’w llongyfarch ar eu perfformiad a dweud y dylent ystyried ymddangos yn Llangollen.

“Yn yr un flwyddyn, daeth gwahoddiad i mi weld yr Eisteddfod ac roedd yn drawiadol iawn i mi.

“Roedd hynny, a beth ddywedodd Terry wrth y côr, yn gwneud i mi feddwl y dylem ni geisio meithrin cysylltiad gyda’r ŵyl, fyddai o fudd mawr i bawb.

“Felly mi wnes i drefnu i ddirprwyaeth Bortiwgalaidd ymweld â’r Eisteddfod, mynd o gwmpas y maes a chael mwynhau’r cyngerdd gyda’r hwyr.”

Ychwanegodd y Prif Gonswl, Mr de Souza Amaro: “Mi wnes i fwynhau fy ymweliad â Llangollen yn fawr iawn a chael bod yn rhan o’r awyrgylch, yn enwedig ar ôl clywed gymaint amdani ymlaen llaw.

“Roedd yn brofiad arbennig o gyffrous i fod yma ar gyfer yr Eisteddfod pan mae’n dathlu 70 mlynedd, i gynorthwyo i feithrin cysylltiadau rhwng Portiwgal a’r ŵyl.

“Rwy’n gobeithio y gall Portiwgal gyfrannu at ryw fath o bresenoldeb yn yr

Eisteddfod dros yr ychydig flynyddoedd nesaf. Rwy’n sicr yn gobeithio annog pobl i ddod yma yn y dyfodol i gymryd rhan, ac am wneud apêl arbennig ar gyfer hyn, ym Mhortiwgal ac ymysg cymunedau Portiwgalaidd yn y Deyrnas Unedig.

Ychwanegodd hefyd: “Rwy’n credu bod yna rywbeth yn chwithig yn y ffaith fy mod i’n dod yma i Gymru yn yr union wythnos pan mae tîm fy ngwlad wedi trechi tîm Cymru. Ond rhaid i mi ddweud bod perfformiad Cymru yng nghystadleuaeth Ewro 2016 yn wirioneddol ffantastig ac fy mod yn eithaf siomedig i’w gweld yn colli i Bortiwgal.”

Iolanda Banu o’r gymuned Bortiwgalaidd yn Wrecsam efo Llwydd yr Eisteddfod, Terry Waite ac aelodau eraill o’r ddirprwyaeth, yn cynnwys Sergio Tavares, Christina de Sousa, Artur Pereira, Liz Millman, Conceicao Bruno ac Andrew John

Iolanda Banu o’r gymuned Bortiwgalaidd yn Wrecsam efo Llwydd yr Eisteddfod, Terry Waite ac aelodau eraill o’r ddirprwyaeth, yn cynnwys Sergio Tavares, Christina de Sousa, Artur Pereira, Liz Millman, Conceicao Bruno ac Andrew John

 

Mae gwaith wedi bod ym mynd ymlaen trwy’r haf i gael hanes y côr merched o Bortiwgal fu’n cystadlu yn Eisteddfod gyntaf Llangollen, yn ôl yn 1947.

Ychwanegodd Iolanda: “Ar ôl gwneud dipyn o ymchwil cefais wybod bod y cô

Grupo Musical Feminio o Oporto wedi cystadlu yn yr Eisteddfod gyntaf yn 1947.

“Gan ein bod yn dathlu’r 70ain Eisteddfod eleni roeddwn yn meddwl y byddai’n wych gallu canfod rhai o aelodau’r côr neu eu teuluoedd ac o bosibl eu gwahodd i ymweld eto â’r ŵyl, efallai y flwyddyn nesaf.

“Mae swyddfa’r Eisteddfod wedi bod yn fy helpu wrth chwilio am unrhyw fanylion, ac ym Mhortiwgal mae’r llywodraeth wedi cytuno i weld a allan nhw gael gwybod rhywbeth am y merched hynny.

“Hyd yma, does dim wedi dod i’r golwg, ond byddwn yn parhau i chwilio.”

Roedd Llywydd yr Eisteddfod, Terry Waite, wedi bod yn bresennol i groesawu’r ddirprwyaeth. Dyma beth ddywedodd ef: “Roedd yn wirioneddol dda eu cael nhw yma, gan fod cystadleuwyr o Bortiwgal ymysg y rhai cyntaf i ddod i Langollen yn 1947, ac wrth gwrs y wlad honno ydi cynghreiriad hynaf Prydain.

“Mae hon yn enghraifft berffaith gan fod y perthnasau wedi’u ffurfio gan yr Eisteddfod trwy gerddoriaeth, sy’n gallu dod â harmoni i’r enaid ac i fyd cythryblus.”